Schloss Charlottenburg

Het aanvankelijk als zomerverblijf voor de eerste koningin van Pruisen, Sophie Charlotte, gebouwde Schloss Charlottenburg is de mooiste en grootste residentie van de Hohenzollern in Berlijn. In het slot en het omliggende park kun je gemakkelijk een dag doorbrengen.

Sophie Charlotte
In 1695 geeft keurvorst Friedrich III zijn vrouw Sophie Charlotte van Hannover de dan zeven kilometer buiten Berlijn gelegen nederzetting Lietze / Lütow en een stuk grond. Nog in datzelfde jaar geeft zij de architect Johann Arnold Nering opdracht daar voor haar een zomerresidentie te bouwen. Als Nering een paar maanden later komt te overlijden neemt Martin Grünberg de werkzaamheden over. Op 11 juni 1699 wordt het kleine slot, dat naar het nabijgelegen dorp Slot Lützenburg werd genoemd, in gebruik genomen en sindsdien door Sophie Charlotte als residentie gebruikt.

Nadat keurvorst Friedrich III zich op 18 januari 1701 in Königsberg als koning Friedrich I tot eerste koning van Pruisen heeft laten kronen vindt hij dat de koninklijke paleizen zich moeten kunnen meten met wat bij de Europese machthebbers gebruikelijk is. Hofarchitect Johann Friedrich Eosander von Göthe krijgt de opdracht het slot uit te bouwen: het paleis wordt aan beide zijden verlengd en voorzien van twee vleugels.

Als Sophie Charlotte in 1705 op 37-jarige leeftijd overlijdt worden het slot en het omliggende gebied te harer nagedachtenis hernoemd tot "Charlottenburg" en krijgt Eosander von Göthe van Friedrich I de opdracht het slot verder uit te bouwen en te verfraaien. Tussen 1709 en 1712 wordt het middendeel uitgebouwd en van de karakteristieke koepel voorzien. Aan de westzijde worden een orangerie en een kapel gebouwd. In de Große Orangerie overwinteren zeldzame planten en in de zomermaanden biedt hij plaats aan hoofse feesten en festiviteiten.

Door een geplande tweede orangerie aan de oostzijde van het gebouw wordt na de dood van koning Friedrich I in 1713 door zijn opvolger, 'soldatenkoning' Friedrich Wilhelm I, een streep gehaald: die vindt het allemaal maar geldverspilling. Als direct na de dood van Friedrich Wilhelm I in 1740 de nieuwe koning Friedrich II ("Der Große") zijn intrek in het paleis neemt wordt tussen 1740 en 1742 op de plek waar aanvankelijk een tweede orangerie was gedacht de Neue Flügel gebouwd (tegenwoordig naar zijn ontwerper de Knobelsdorff-Flügel genoemd).

Aan de zuidzijde liet Friedrich Wilhelm II op de eerste verdieping een winterverblijf en op de begane grond aan de noordzijde een zomerhuis inrichten. Ook vonden de meer dan 500 sinaasappel-, citroen- en pomeransbomen die de baroktuin van het slot sierden 's-winters in de Neue Flügel een plek. Later werd aan het einde van de westelijke vleugel nog het Schlosstheater toegevoegd en werd door Carl Gotthard Langhans tegenover de Große Orangerie de Kleine Orangerie gebouwd.

Toen Friedrich Wilhelm III en Luise von Mecklenburg-Strelitz met hun kinderen in het paleis woonden veranderde er nauwelijks iets. Na hun terugkeer uit Königsberg in 1810 werd alleen de slaapkamer van de koningin naar een ontwerp van Karl Friedrich Schinkels heringericht. Lang heeft Luise er niet van kunnen genieten, want in datzelfde jaar overleed ze.

Nadat Friedrich Wilhelm III op 9 november 1824 in de kapel op Schloss Charlottenburg in het geheim met de 30 jaar jongere Auguste Gräfin von Harrach een huwelijk met de linkerhand had gesloten liet deze de tweede woning van Friedrich II in gereedheid brengen. Het paar nam echter haar intrek in een hotel op Unter den Linden. De vorstin woonde in Berlijn deels in het Prinzessinnenpalais, deels in Schloss Schönhausen en deels in de Neue Flügel in Schloss Charlottenburg. Het voor hen door Von Schinkel in het slotpark gebouwde Neue Pavillon werd nooit door hen gezamenlijk bewoond.

Voor Friedrich Wilhelm IV (1795-1861) en zijn vrouw Elisabeth Ludovika von Bayern werden de kamers op de eerste verdieping van het middendeel van het oude slot als woning in plechtig laat-classicistisch en neo-rococo ingericht. Na de dood van Frederik Willem IV bewoonde koningin Elizabeth het kasteel alleen.
In 1888, het zogenaamde Driekeizerjaar (op 9 maart overleed Wilhelm I, op 15 juni zijn zoon en erfopvolger Friedrich III, waarna Friedrich Wilhelm als Wilhelm II de troon besteeg) betrok de doodzieke Friedrich III tijdelijk Schloss Charlottenburg. Deze stierf een paar dagen na zijn verhuizing naar het Neue Palais in Potsdam aan keelkanker.

Hierna heeft Charlottenburg niet meer als residentie gediend.
In 1902 werd het voormalige kasteeltheater tot meubelzaak omgebouwd. Tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog was het door Eosander von Göthe uitgebouwde oostelijk deel van het paleis in gebruik als hospitaal. Na de Eerste Wereldoorlog werden oorlogsgewonden ondergebracht in de Neue Flügel en in houten barakken in het Schlosspark.

Bombardement
Dan, in de nacht van 23 november 1943 slaat het onheil toe en wordt Schloss Charlottenburg zwaar beschadigd door een Brits bombardement. In de na-oorlogse jaren wordt serieus overwogen de restanten van het paleis met de grond gelijk te maken. Maar als in 1950 het Berliner Schloss in Oost-Berlijn door de Russische bezetters wordt afgebroken willen de westerse bezettingsmachten laten zien meer gevoel te hebben voor het Duitse verleden en wordt tot een nauwgezette reconstructie van het slot besloten. In 1957 wordt de restauratie en reconstructie voltooid.

In 1962 neemt het Museum für Vor- und Frühgeschichte (Museum van de Prehistorie en Vroege Geschiedenis) haar intrek in het voormalige theatergebouw van Charlottenburg. In 2009 werd de collectie van het museum van het slottheater naar het Neues Museum in Mitte overgebracht. In de toekomst wordt in het slot waarschijnlijk het Hohenzollernmuseum ondergebracht, dat zich in het vernietigde Schloss Monbijou, tegenover het huidige Bode-Museum bevond. In de Kleinen Orangerie bevind zich momenteel een restaurant. In de zomer worden er in de Großen Orangerie tentoonstellingen en concerten gehouden. In het paviljoen Belvedere is een porseleinverzameling tentoongesteld.

Tuin
Bij Schloss Charlottenburg behoort de bijzonder fraaie slottuin. Een bezoek aan deze paleistuin is zeer aan te bevelen. Je leest er meer over in ons artikel over Schlosspark Charlottenburg.

Het paleis is dagelijk tussen 10.00 en 18.00 uur (april-oktober) te bezichtigen. Buiten het seizoen van 10.00 tot 17.00 uur (november-maart). Maandag gesloten.

Tip: Mocht je tijdens je bezoek foto's willen maken koop bij je toegangskaartje dan ook een kaartje dat je recht geeft te fotograferen (een Fotoerlaubnis, 3 euro). Flitsen en gebruik van een statief is niet toegestaan. Gemaakte foto's zijn (officieel) alleen voor privégebruik en mag je niet publiceren.

Schloss Charlottenburg
Spandauer Damm 10-22
14059 Berlin (Charlottenburg)

U-Bhf: Sophie-Charlotte-Platz, Richard-Wagner Platz
S-Bhf: Westend

Reageer op dit artikel

Mail de redactie

Deel dit artikel!