berlijn-kerstberlijn-bezienswaardigheden-berlijnse-muurberlijn-bezienswaardigheden-holocaust-monumentberlijn-bezienswaardigheden-dom-museuminselberlijn-reichstag-kerstberlijn-bezienswaardigheden-spree

Friedrichshain en Kreuzberg

Friedrichshain en Kreuzberg liggen in het midden van Berlijn, aan de beide kanten van de Spree. De wijken worden verbonden door de mooiste brug die Berlijn rijk is: de Oberbaumbrücke. Bijzonder is dat Kreuzberg in het toenmalige West-Berlijn lag en Friedrichshain in wat destijds Oost-Berlijn was. De wijken zijn in 2001 samengevoegd, maar elke wijk heeft nog duidelijk zijn eigen karakter.

Het district Friedrichshain-Kreuzberg is 20,2 km2 groot en telt circa 265.000 inwoners. Tot het district behoren de stadsdelen Friedrichshain en Kreuzberg.

> Friedrichshain
> Kreuzberg

FRIEDRICHSHAIN 

Tot het in 2001 werd samengevoegd met Kreuzberg was Friedrichshain - dat haar naam dankt aan het Volkspark Friedrichshain - een aparte wijk. Van origine is het een typische arbeiderswijk, met huurkazernes in het Oosten, plattenbau in het Westen en daar tussenin neoclassisistische gebouwen uit de beginjaren van de DDR.

Karl-Marx-AlleeHoogtepunt van dat laatste is de Karl-Marx-Allee (tot 13 november 1961 heette deze straat Stalinallee en nog daarvoor, tot 21 december 1949, Große Frankfurter Straße), de twee kilometer lange 'hoofdstraat' van Friedrichshain die loopt van Alexanderplatz tot Frankfurter Tor. In de Stalinallee begonnen op 17 juni 1953 onder bouwvakkers die daar aan het werk waren stakingen tegen een algemene verhoging van de arbeidsnormen. Deze zouden escaleren tot een volksopstandDe Straße des 17. Juni in Berlin Tiergarten (voormalig West-Berlijn dus) is naar die opstand vernoemd (de straat heette voor die tijd Charlottenburger Chaussee). De Karl-Marx-Allee is voorgedragen voor de werelderfgoedlijst van UNESCO.

Trendy
Niet lang geleden waren in Friedrichshain veel krakers en punkers te vinden. Momenteel is Friedrichshain een van de meest trendy wijken van Berlijn en zeer gewild, waardoor de huizenprijzen in rap tempo de lucht inschieten en de oorspronkelijke -armere- bevolking wordt verdrongen door de betere middenklasse. Tegelijk wordt de wijk opgeknapt en worden straten en huizen gerenoveerd. Desondanks heerst in de wijk nog steeds de alternatieve en creatieve sfeer. Het is een prima wijk om na een dag Berlijnse drukte lekker rond te hangen of op zoek te gaan naar goedkope tweedehands kleding of lang vergeten lp’s.

RAW-GeländeOp verschillende plekken in de wijk hebben in oude fabrieksgebouwen clubs hun deuren geopend. In een voormalige energiecentrale in Friedrichshain is de bekendste club van Berlijn, Berghain, gevestigd die ruimte biedt aan 1500 mensen. De club werd door de Amerikaanse journalist, musicus en DJ Philip Sherburne omschreven als quite possibly the current world capital of techno ("waarschijnlijk de wereldhoofdstad van techno") en stond in 2009 zelfs op de 1e plek in de "Top 100 Clubs" van DJ Mag. Door de zware internationale concurrentie is Berghain inmiddels naar een 16e plaats gezakt, maar nog steeds de meest populaire club in Duitsland.  

En op een terrein waar al sinds 1867 treinen worden gerepareerd en daarom het Reichsbahnausbesserungswerk (Rijks Spoorweg Herstelfabriek) of kortweg: RAW-Gelände wordt genoemd, hebben de treinen in 1999 plaats gemaakt voor een 
cultureel centrum waar werkruimte aan kunstenaars en andere creatievelingen werd verhuurd. Inmiddels is het centrum uitgegroeid tot een complex met clubs, een Biergarten, een klimmuur, een skatebaan en een jazzcafé. Iedere zondag is er op het RAW-Gelände een vlooienmarkt en wordt er in Neue Heimat de Berlin Village Market gehouden, waar eten en drinken centraal staan, maar muziek zeker niet wordt vergeten.

Boxhagener Platz is een goede plaats om te vertoeven, zeker in het weekeind. Bij mooi wordt het grasveld bezet door zittende en liggende mensen en regelmatig treden er muzikanten op of vertonen acrobaten er hun kunsten. Zaterdag is er een bio-markt en op zondag een Trödelmarkt (vlooienmarkt). 
In de Simon-Dach-Straße vind je veel hippe coctailbarretjes.

Bezienswaardigheden in Friedrichshain:
- Oberbaumbrücke en Oberbaum City ("Lampenstadt")
- Osthafen
- Frankfurter Tor
Märchenbrunnen
- Friedhof der Märzgefallenen
- Karl-Marx-Allee
East Side Gallery
- O2 World

Places to be:
- Boxhagener Platz
- Volkspark Friedrichshain
- Berghain
- RAW-Gelände

KREUZBERG 
Voor de bouw van de muur was Kreuzberg een centraal, direct naast het centrum van Berlijn gelegen wijk. Tenminste: wat er nog van het vooroorlogse Kreuzberg over was, want bij een van de zwaarste bombardementen op Berlijn - 3 februari 1945 - werd de wijk vrijwel volledig in de as gelegd. Daarvoor was Kreuzberg een statige wijk, waar veel belangrijke regeringsgebouwen stonden en veel Berlijnse notabelen woonden. Na de oorlog werd Kreuzberg aan de Amerikaanse sector toebedeeld. De bouw van de muur op 13 augustus 1961 maakt van Kreuzberg van de ene op de andere dag een 'achterbuurt': van statige wijk was het plotseling een uithoek van West-Berlijn geworden, tegen de muur aan.

Axel Springer HochhausMuur
Sinds de bouw van de muur vonden op de grens tussen Mitte en Kreuzberg heftige confrontaties tussen de westelijke en oostelijke bezettingsmachten plaats. Zo stonden er op 27 oktober 1961 Amerikaanse en Russische tanks tegenover elkaar en vielen er bij de muur verschillende dodelijke slachtoffers.

Tegelijk was het ook de plek voor pesterijen: zo bouwde Axel Springer, uitgever van onder andere Bild, haar nieuwe, 17 verdiepingen en 78 meter hoge hoofdkantoor pal tegen de sectorgrens in de toenmalige Kochstraße (thans Rudi-Dutschke-Straße). Enige jaren later werd aan de andere kant van de sectorgrens het Komplex Leipziger Straße gebouwd om de Oost-Berlijners het zicht op de lichtreclames voor Bild, Berliner Morgenpost, HÖR ZU en B.Z. op het dak van het Axel-Springer-Hochhaus te ontnemen.

Naar het tot 1993 in Berlijn gangbare postcodesysteem wordt door wijkbewoners onderscheid gemaakt tussen het grotere "SW 61" (zuidwesten) en het kleinere "SO 36" (zuidoosten). SO 36 wordt beschouwd als armer en meer multicultureel, SW 61 als burgerlijk. Berlijners vatten het eenvoudig samen met: "36 brennt, 61 pennt".
Van 1961 tot 1990 werd SO 36 van drie kanten door de muur omsloten. Na de studentenprotesten van 1968 ontwikkelde SO 36 zich steeds meer als centrum van de alternatieve scene en de krakersbeweging. Ook vonden veel gastarbeiders, waaronder veel Turken, er goedkope huisvesting.

Staat SO 36 ten gevolge van de lage inkomens en relatief hoge werkloosheid bekend als sociale brandhaard, tegelijk is het ook een van de belangrijkste uitgaanswijken van het Berlijnse nachtleven en is het de thuisbasis van veel studenten. SO 36 kenmerkt zich door een sterke samenhang van de bevolking met een kleurrijke, multiculturele en vooral vreedzame coëxistentie.

BergmannstraßeNa de val van de muur is Kreuzberg weer in het midden van de stad komen te liggen. Daar waar eens straten en bruggen doodliepen, geven ze nu toegang tot de oost-wijken die er steeds beter uit gaan zien. Het gebied rond Schlesisches Tor (bij de Oberbaumbrücke) wordt steeds belangrijker als uitgaansgebied; in de Oranienstraße zijn veel 'multiculti' barretjes en in de Oranienburger Straße tref je veel meer traditionele cafe's en terrasjes aan. 

Centrum van Kreuzberg 61 is de Bergmannstrasse; een winkelstraat die zijn charme heeft behouden omdat de grote winkelketens er geen interesse in hebben. Je vindt er, naast restaurantjes en een aantal echte wijkcafés, veel kleine winkeltjes met antiek, tweedehands spullen en kleding. Sinds 1994 vindt er jaarlijks in juni het drie dagen durende straatfeest Kreuzberg jazzt! plaats, met 300.000 bezoekers, drie muziekpodia en 50 groepen.

Baumhaus an der MauerEen kijkje waard is het Baumhaus an der Mauer dat op een druk verkeersplein aan de Bethaniendamm staat en door de Turkse wijkbewoner Osman Kalin tijdens de deling van de stad uit grofvuil op een stukje niemandsland naast de muur werd gebouwd. Na de val van de muur werd de grond door het districtsbestuur opgeëist, maar dit leidde tot zoveel protest dat het illegale bouwwerkje uiteindelijk werd gelegitimeerd. De inmiddels 90-jarige Osman Kalin en zijn zoon wonen er nog steeds.


Bezienswaardigheden Kreuzberg:
- Ruine van de ingang van het voormalige Anhalter Bahnhof
Jüdisches Museum
- Topographie des Terrors
- Stasi
- Martin-Gropius-Bau
- Jan Wentrup Galerie
- Checkpoint Charlie
- Museum am Checkpoint Charlie
- Deutsches Technikmuseum
- Science Center Spectrum
- Kreuzberg-Museum
- Berlinische Galerie
- Baumhaus an der Mauer

Places to be:
- Hermannplatz
- Bergmannstrasse
- Görlitzer Park
Viktoriapark
- Techniek Museum
- Berlinische Galerie

Informatie:
Website van het Bezirksamt Friedrichshain-Kreuzberg 

Kreativzentrum für alle Sinne

Reageer op dit artikel
Mail de redactie
Share dit artikel op Facebook!
Tweet dit artikel op Twitter!
Deel dit artikel!


Fragmente

Video van Marco Woldt over het Lichtgrenze-project in Berlijn op 9 november 2014. Ter herdenking van 25 Val van de Berlijnse Muur.