Mitte

Voor de meeste toeristen is Mitte het stadsdeel waar hun kennismaking met Berlijn begint. Niet vreemd, omdat het niet alleen het historische centrum van Berlijn is, maar in dit stadsdeel ook de meeste en meest bekende bezienswaardigheden zijn te vinden. Veel van de foto's die folders over Berlijn sieren zijn in Mitte genomen.
Maar Mitte is zeker niet alleen een toeristische plek: integendeel! Het is ook het zakencentrum van Berlijn en het politieke hart van Berlijn en Duitsland.

Het district Mitte is 39,5 km² groot en telt circa 350.000 inwoners. Tot het district behoren de stadsdelen Mitte, Moabit, Hansaviertel, Tiergarten, Wedding en Gesundbrunnen.

> Mitte
> Moabit
> Hansaviertel
> Tiergarten
> Wedding
> Gesundbrunnen

MITTE  
Als Berlijners het over "Mitte" hebben bedoelen ze meestal het stadsdeel (Ortsteil) Mitte en niet het district (Bezirk) Mitte. Het stadsdeel Mitte behoorde tot de val van de muur in 1989 tot Oost-Berlijn, Hauptstadt der DDR, terwijl de andere stadsdelen van het district tot West-Berlijn behoorden.

Het stadsdeel Mitte is het oudste deel van Berlijn en het is dan ook geen wonder dat hier de meeste historische gebouwen zijn te vinden. Met name het Berlijnse centrum had in de Tweede Wereldoorlog onder de geallieerde bombardementen te lijden en grote delen van het centrum zijn toen vernietigd of zwaar beschadigd. Het duurde lang voordat de DDR met het opknappen ervan begon, en grote delen van het oude centrum lagen er decennia lang troosteloos bij. 

Het was in Mitte waar na de val van de muur met het opknappen van de stad werd begonnen, tot verdriet van krakers en vele alternatieve theatertjes die daar hun intrek in de leegstaande panden hadden genomen. Inmiddels zijn vele gebouwen en historische structuren weer hersteld of teruggebouwd. Maar daarnaast vind je in Mitte ook veel nieuwbouw. In Mitte vind je ook bijna alle gebouwen van  de  Bundestag, Bundesrat en Bundesregierung; ook de meeste ambassades en consulaten zijn in Mitte gevestigd.

Houd je van kunst of geschiedenis dan is het Museuminsel, dat op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat, een absolute must. Dicht bij elkaar vind je hier het Altes Museum, de Alte Nationalgalerie, het Neues Museum, het Pergamonmuseum en het Bode-Museum. Vlakbij staat de Berliner Dom.



Ook in Mitte vind je de praalweg Unter den Linden met het Kronprinzenpalais, de Staatsoper, de Neue Wache und de Humboldt-Universität en aan het eind daarvan, aan de Pariser Platz, de wereldberoemde Brandenburger Tor. Niet ver daar vandaan is het Holocaustmonument en de uit haar as herrezen Potsdamer Platz. 

In de buurt van de Friedrichstraße en de Oranienburger Straße vind je het Friedrichstadt-Palast, de Neue Synagoge en de Hackesche Höfe. Zeker een bezoek waard is het waarschijnlijk mooiste plein van Berlijn: de Gendarmenmarkt met het Konzerthaus, de Deutscher en de Französischer Dom. Even verderop is het beroemde Checkpoint Charlie met daar vlakbij de permanente tentoonstelling Topographie des Terrors, waar ook nog een stuk van de originele Berlijnse Muur is. En boven dit alles torent de Fernsehturm uit, die in de nabijheid van het centrum van Berlin-Mitte, de Alexanderplatz, staat.



Bezienswaardigheden:
- Museuminsel met het Altes Museum, de Alte Nationalgalerie, het Neues Museum, het Pergamonmuseum en het Bode-Museum en de James Simon Gallery (in aanbouw)
- Berliner Stadtschloss (in aanbouw)
- Berliner Dom
- Schlossbrücke
- Kronprinzenpalais
- Staatsoper
- Neue Wache
- Humboldt-Universität
- Friedrichswerdersche Kirche
- Brandenburger Tor
- Holocaustmonument
- Deutsche Dom
- Französische Dom
- Konzerthaus Berlin (voorheen: "Schauspielhaus")
- Friedrichstadt-Palast
- Neue Synagoge
- St.-Hedwig-Krankenhaus
- de Charité
- Dorotheenstädtischer Friedhof
- Fernsehturm
- Rote Rathaus
- Altes Stadthaus
- Marienkirche
- Franziskaner-Klosterkirche
- Jüdischen Friedhof
- Nikolaiviertel
- Berliner Ensemble (Theater am Schiffbauerdamm)
- Hackesche Höfe
- Scheunenviertel
- Reichstagsgebäude
- Friedrichsstadtpassagen (Kunsthaus Tacheles)
- Checkpoint Charlie
- Topographie des Terrors
- Reichsluftfahrtministerium (thans: Bundesministerium der Finanzen)

Places to be:
- Lustgarten
- Unter den Linden
- Pariser Platz
- Gendarmenmarkt
- Hackeschen Markt
- Friedrichstraße
- Oranienburger Straße
- Alexanderplatz

MOABIT  
Moabit is een typische arbeiderswijk en staat vooral bekend om de gevangenis en het strafhof, dat het grootste van Europa is. De naastgelegen kerk wordt verhuurd aan advocaten. Het heeft in het Berlijnse spraakgebruik haar sporen nagelaten: met "Ich gehe zu Moabit" bedoelt een Berlijner dat hij naar de gevangenis moet en "Er sitzt in Moabit ein" doelt op de Berlijner die op staatskosten ergens mag logeren. Kijk dus een beetje uit als je in Berlijn het woord Moabit laat vallen.
De voornaamste bezienswaardigheid in Moabit is het Hauptbahnhof, dat op 26 mei 2006 werd geopend en is gebouwd op de plek waar ooit het Lehrter Bahnhof stond. 

Bezienswaardigheden:
- Berlin Hauptbahnhof
- Hamburger Bahnhof (sinds 1996 is hierin een museum voor hedendaagse kunst gevestigd)
- Arminiusmarkthalle (Markthalle X)
- Kraftwerk Moabit
- Westhafen
- AEG-Turbinenfabrik
- Schultheiss-Brauerei (ook bekend als Sudhaus)
- Geschichtspark 'Ehemaliges Zellengefängnis Moabit'

HANSAVIERTEL
Het Hansaviertel, naast Tiergarten en de Spree, is met 5.500 inwoners het allerkleinste stadsdeel van heel Berlijn. In de wijk woonden voor de oorlog veel joden. Bij de progrom van 1938 brandde de synagoge af en tijdens het nationaal-socialistisch bewind werden de joden uit hun huizen verdreven en -in afwachting van hun deportatie- in zogenaamde "Jodenhuizen" ondergebracht. Het bewaard gebleven huis aan de Cuxhavener Straße 14, waar sinds 2000 de ambassade van Honduras is gevestigd, was volgens overlevering zo'n "Jodenhuis". 

In de oorlog werd de wijk zo goed als van de kaart geveegd: van de 343 huizen die de wijk voor de oorlog telde waren er 300 vernietigd, de overige waren zwaar beschadigd. Tussen 1957 en 1961 werd de wijk in het kader van Interbau, een internationale bouwexpositie, door internationale toparchitecten als Alvar Aalto, Egon Eiermann, Walter Gropius, Oscar Niemeyer en Sep Ruf heropgebouwd. De hele wijk, inclusief de twee kerken (de St.-Ansgar-Kirche en de Kaiser-Friedrich-Gedächtniskirche), is nu beschermd als historisch monument.

TIERGARTEN
De wijk Tiergarten dankt haar naam aan het 210 hectare grote stadspark Großer Tiergarten; ruim 40% van de wijk is park. Omdat Berlijners met Tiergarten zowel de wijk als het stadspark kunnen bedoelen wordt, om verwarring te voorkomen, het ten zuiden van het stadspark liggende deel van de wijk daarom ook wel Tiergarten-Süd genoemd.
Het stadspark wordt door een vijftal straten doorsneden; op het kruispunt van deze straten, Großer Stern, staat de Siegessäule.

De grootste straat die door het stadspark loopt is de Straße des 17. Juni. Deze 'Fanmeile' loopt vol als er weer iets te vieren valt in Berlijn, of dat nou de jaarwisseling of het wereldkampioenschap voetbal is. Het park is een geliefd uitgaangsgebied voor Berlijners, die hier -tot het werd verboden- op zondag graag gingen barbecuen. Sinds de val van de muur hebben met name de randen van het stadspark een aanzienlijke verandering ondergaan: leegstaande en verloederde gebouwen zijn weer opgeknapt en in gebruik genomen en de lichtkoepel van de Reichstag is van verre zichtbaar. 

Tussen het Landwehrkanal en Potsdamer Platz (en doorsneden door de Potsdamer Straße) is in Tiergarten het Kulturforum Berlin met de Gemäldegalerie, het Kupferstichkabinett, het Musikinstrumenten-Museum, de Neuen Nationalgalerie, de Philharmonie, de Kammermusiksaal (ook wel de "Kleine Philharmonie" genoemd), de St. Matthäuskirche en de Staatsbibliotheek. De Kongresshalle (in de volksmond: Schwangere Auster), die nu het Haus der Kulturen der Welt beherbergt, was in 1957 een Geschenk van de USA aan de burgers van West-Berlijn. In Tiergarten woont ook de bondskanselier: in het Bundeskanzleramt in de Spreebogen (Willy-Brandt-Straße 1, 10557 Berlin).

Bezienswaardigheden:
- Kulturforum Berlin met de Gemäldegalerie, het Kupferstichkabinett, het Musikinstrumenten-Museum, de Neuen Nationalgalerie, de Philharmonie, de Kammermusiksaal (ook wel de "Kleine Philharmonie" genoemd), de St. Matthäuskirche en de Staatsbibliothek
- Siegessäule
- Bauhaus-Archiv
- Bendlerblock
- Gedenkstätte Deutscher Widerstand
- Schloss Bellevue
- Sowjetisches Ehrenmal
- Spreebogen
- Zoologischer Garten 

Places to be:
- Großer Tiergarten
- Potsdamer Platz
- Haus der Kulturen der Welt

WEDDING 
De wijk Wedding wordt vooral gedomineerd door oude gebouwen met achterhuizen uit de beginperiode van de wijk en woonblokken van de sociale woningbouw uit de jaren 1970 en 1980. Een uitzondering vormt de Afrikaanse wijk en tussen Volkspark Rehberge en het Schillerpark. Hier zijn de met de typische groene ruimtes omgeven woonwijken van de jaren 1920 en 1930 bepalend. Vermeldenswaard zijn de Siedlung Schillerpark, die samen met vijf andere buurten van de Berliner Moderne op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat, en de onder monumentenzorg vallende Friedrich-Ebert-Siedlung. Beide woonbuurten zijn uniek voor de bouwstijl van het begin van de twintigste eeuw.

Bezienswaardigheden:
- Siedlung Schillerpark
- Friedrich-Ebert-Siedlung

GESUNDBRUNNEN
Ooit was Gesundbrunnen een kuuroord en badplaats. Maar dat was vroeger. Nu is het een arbeiderswijk, met veel (ongeveer 35%) allochtonen, vooral Turken. Het is een van de armste wijken van Berlijn met een hoge werkloosheid, waar veel mensen noodgedwongen op de sociale dienst zijn aangewezen. Vooral de jeugdwerkloosheid is dramatisch: ongeveer 70%. 

In de zomer is een deel van het recreatiepark Humboldthain een prachtige rozentuin en kun je een duik nemen in het openbare zwembad. In het park werden in de oorlog met de inzet van dwangarbeiders door de Nazi's twee zogenaamde Flaktürme gebouwd: betonnen torens met bovenop een groot plateau waarop afweergeschut kon worden opgesteld om bij een luchtaanval op het centrum de aanvallende vliegtuigen te kunnen bestoken. Een van de torens werd na de oorlog door de geallieerden opgeblazen, de andere verdween gedeeltelijk onder het puin. De plateaus dienen nu als uitzichtspunt en kunnen worden bezocht.

Bezienswaardigheden:
- Amtsgericht Wedding
- Flakturm Humboldthain (touren worden georganiseerd door Berliner Unterwelten e.V.)

Informatie:
Website van het Bezirksamt Mitte

Reageer op dit artikel

Mail de redactie

Deel dit artikel!